Işık mikroskobu Nedir | Işık Mikroskop ne işe yarar ?
Mikroskop Nedir? ve Ne için Kullanılır?
Mikroskop, yunanca küçük anlamına gelen "mikro” ve görmek anlamına gelen "skopion” kelimelerinden alır ve küçük şeylere bakmak anlamına gelir.Böcek gibi küçük organizmaların anatomisine, kristallerin ince yapısına veya tek tek hücrelere bakmak için mikroskop kullanılır.Mikroskop tipine bağlı olarak büyütülmüş görüntü, 2 boyutlu (ışık mikroskopları) veya 3 boyutlu (stereo mikroskoplar) olabilir.
Mikroskop bir çok bilim alanında, tıpta ve endüstri alanında kullanılan en önemli araçlardan biridir.Bu araç bir bilim insanının veya doktorun incelemek istediği bir nesneyi büyüterek onun ayrıntılı görüntülemesini sağlar.Farklı büyütme seviyelerine izin veren ve farklı görüntü türleri üreten bir çok mikroskop çeşidi mevcuttur.En gelişmiş mikroskopların bazıları atomları dahi görüntüleyebilir.
Bir mikroskop, bir mercek (lens) içeren esas olarak yüksek büyütme oranına sahip bir büyüteçtir.
Basit bir ışık mikroskobu, numuneden gelen ışığı toplamak ve odaklamak için bir dizi merceğe sahip bileşik mikroskop olarak adlandırılır.Bileşik mikroskop çoklu mercekler sayesinde kromatik sapmayı azaltırken çözünürlüğe de arttırır.
Işık mikroskobunun ayırma gücü, iki nokta arasını ayırt edebilme yeteneği ile ölçülür.Ayırt edilebilen iki nokta arası mesafe ne kadar küçükse çözme gücü o kadar yüksek olur.
Bir elektron mikroskobu gibi daha sofistike ve özel mikroskoplar, farklı bir şekilde çalışsalar bile geleneksel muadilleriyle aynı bilimsel ilkeleri kullanmaktadır.
Işık mikroskobunun kısımları
Bir mikroskobun nasıl çalıştığını açıklamak için öncelikle mikroskobu oluşturan parçaları ve bölümleri bilmek gereklidir.
Basitçe bir mikroskop lensler içeren bir çerçevedir ve görüntü kalitesini iyileştirmek için kullanılan diğer çevresel bileşenler içeren bir görüntüleme platformudur.
Lensler
Mercek olarak da adlandırılan lensler, mikroskobun özüdür.Mikroskop başında bir binoküler başlık bulunur ve bu başlık üzerinde 2 adet oküler merceği bulunur ve binoküler başlık içinde görüntüyü bölmek ve gözlere iletmek ilçin prizmalar bulunur.Okülerlerin farklı büyütme oranları olur ve objektif değerlerinden düşük büyütmeye sahiptir.
Objektif lensler gövde içinde numuneye yakın konumdadır ve numuneden iletilen ışığı toplar ve odaklar.Bu objektifler genellikle 4 adet objektif yuvası içeren taret içinde takılıdır ve farklı büyütmeler için döndürülebilir.
Tabla
Görüntüleme yapılacak numune hemen objektiflerin altında bir tabla üzerinde bulunur.Bu tabla üzerinde numuneler genellikle klips yardımıyla sabitlenir.
Mekanik bir tabla numunenin X-Y koordinatlarında bir kol (şaryo) ile hassasca hareket etmesine izin verir ve dereceli işaretler ile numunenin konumu belirlenir.
Tabladaki numune altında bir açıklık bulunur ve alttan gelen ışık buradan numune içinden geçer.
Mikroskop Işığı
Optik yolun en alt kısmında bir ışık kaynağı bulunur. Tabla altındaki kondansör (yoğunlaştırıcı) ve diyafram ile ışık emisyonu ve dağılımı kontrol edilir.
En basit mikroskoplarda ışık kaynağı bir ayna tarafından yansıtma aracılığı ile sağlanır.Daha ileri seviyelerde ışık kaynağını karmaşıklığı artar ve tungsten-halojen, civa arkı ve metal halid yanı sıra son zamanlarda sık kullanılan LED aydınlatma belirtli görüntleme gereksinimlerini karşılamak için kullanılır.
Bazı mikroskoplarda ışık kaynağı üzerinde bir kondansör (yoğunlaştırıcı) bulunur.Bu kısım ışığı toplayan ve numuneye yönlendirilmiş koniye dönüştüren bir mercek parçasıdır.Bu parçadaki diyafram ışık hüzmesinin çapını numuneye çarpmadan önce kontrol eder.Özel görüntüleme ihtiyaçları için farklı tiplerde kondansörler üretilir.